Leer hoe je met Chain-of-Thought en Tree-of-Thoughts sneller tot betere, herleidbare analyses komt. Praktische prompts, stappenplannen en valkuilen. AI4 Accountancy.

Inleiding

Je kent nu de belangrijkste AI-researchtools. De volgende stap is ze gericht laten redeneren. Met geavanceerde prompttechnieken stuur je de AI om complexe vraagstukken op te knippen, tussenstappen te toetsen en gefundeerde conclusies te trekken. In deze blog vertaal ik twee krachtige methodes—Chain-of-Thought (CoT) en Tree-of-Thoughts (ToT)—naar de dagelijkse praktijk van accountants- en administratiekantoren. Je krijgt concrete promptformats, voorbeeldcases (kopen vs. leasen; nieuw dienstconcept), governance-tips en veelgemaakte fouten om te vermijden.

Chain-of-Thought: stap voor stap naar een besluit

Wat is het?
CoT breekt één probleem op in logische deelvragen. De AI werkt per stap richting een conclusie. Dat levert transparantie, minder fouten en een herhaalbaar besluitproces op.

Let op privacy & beleid: vraag om samengevatte tussenstappen of een beslisformat i.p.v. volledige “denksporen”. Zo voorkom je dat gevoelige details onnodig worden vastgelegd.

Voorbeeldcase: MKB-klant koopt of least een machine?

Probleemstelling
“Is kopen of leasen financieel gunstiger, rekening houdend met kosten, fiscale effecten en liquiditeit?”

Startprompt (CoT-structuur)

  • “Noem de subvragen die we moeten beantwoorden om de keuze ‘kopen vs. leasen’ te onderbouwen. Geef alleen een lijst.”

Typische subvragen

  • Welke directe kosten en financiering horen bij koop?
  • Welke leasevormen (operationeel/financieel) en voorwaarden gelden?
  • Welke fiscale effecten zijn van toepassing (aftrek, afschrijving)?
  • Wat is het effect op kasstroom en werkkapitaal per jaar?
  • Wie draagt onderhoud, hoe zit het met restwaarde?
  • Welke flexibiliteit is nodig bij groei of afbouw?

Verdiepingsprompts per deelvraag

  • Aankoop: “Bereken aanschaf, rente, afschrijving (jaarbasis).”
  • Lease: “Inventariseer termijnen, onderhoud, fiscale behandeling.”
  • Liquiditeit: “Vergelijk kasstroomprofielen 5 jaar; toon pieken/dalen.”
  • Flexibiliteit: “Beoordeel opzeggings- en doorverkoopopties.”

Synthese-prompt (beslisformat)

  • “Vat samen in tabel: totale kosten (5 jaar), fiscale effecten, kasstroomimpact, flexibiliteit. Geef een aanbeveling met 3 randvoorwaarden en 3 risico’s. Lever alleen de samenvatting, geen volledige redenering.”

Waarom dit werkt

  • Je dwingt definitie, scope en aannames boven tafel.
  • Je krijgt een controleerbaar advies met expliciete randvoorwaarden.
  • Je bewaakt risico’s en materialiteit per klantcase.

Tree-of-Thoughts: meerdere denkroutes parallel

Wat is het?
ToT laat de AI meerdere scenario’s genereren, die je tussentijds evalueert en snoeit. Zo vermijd je tunnelvisie en kies je de beste richting.

Voorbeeldcase: nieuw adviesconcept voor je kantoor

Probleemstelling
“Ontwikkel een onderscheidend adviesconcept voor vaste-prijs abonnementen.”

Prompt 1 – Genereer routes

  • “Bedenk minimaal drie scenario’s met duidelijke thema’s/kenmerken.”
    • A: Sector-specifiek & datagedreven signalering
    • B: ESG/duurzaamheidsrapportage voor mkb
    • C: Budgetvriendelijk periodiek overzicht

Prompt 2 – Tussentijdse evaluatie

  • “Evalueer per scenario aantrekkelijkheid, haalbaarheid en geef korte risicoscore (laag/midden/hoog).”

Prompt 3 – Snoeien (pruning)

  • “Zet het minst onderscheidende scenario apart en motiveer.”

Prompt 4 – Heroverwegen (backtracking)

  • “Als scenario B te complex is, voeg dan elementen van C toe om het uitvoerbaar te maken (kostenbeheersing, minimale viable scope).”

Prompt 5 – Beste route uitwerken

  • “Werk gekozen scenario uit: doelgroep, propositie, deliverables per maand, KPI’s, pricingbandbreedte, risico’s & mitigatie. Lever een 1-pagina plan.”

Waarom dit werkt

  • Je krijgt breedte (alternatieven), diepte (beoordelingscriteria) en wendbaarheid (heroverwegen), met een concreet implementatieplan als uitkomst.

Praktische richtlijnen voor kantoren

Standaardiseer je prompts

  • Doel & scope: “Wat is het besluit? Welke periode? Welke aannames?”
  • Datakaders: “Welke bronnen zijn toegestaan? Welke definities gebruiken we?”
  • Uitvoerformat: “Lever tabel + memo met risico’s, randvoorwaarden en acties.”

Beperk hallucinaties

  • Vraag om bronsoorten (wet/beleidsdocumenten, interne memo’s).
  • Voeg controle-stappen toe: “Noem onzekerheden en ontbrekende data.”
  • Leg vast: wie valideert, welke drempelwaarden gelden, wanneer herzien.

Governance & compliance

  • Herleidbaarheid: bewaar samenvattingen, tabellen en versies per dossier.
  • Dataminimalisatie: gebruik alleen noodzakelijke klantgegevens.
  • Rollen & rechten: maak onderscheid tussen research, review en besluit.
  • Archivering: koppel aan dossiernummer en bewaartermijn.

Veelgemaakte fouten

  • Alleen eindconclusies vragen; geen deelvragen of criteria vastleggen.
  • Geen beslisformat (kosten, kasstroom, risico’s, randvoorwaarden) afdwingen.
  • Geen tweede scenario overwegen (ToT) → tunnelvisie.
  • Onvoldoende datakwaliteit: rommel erin = rommel eruit.
  • Geen menselijke review; advies zonder materialiteitsafweging.

Mini-cheatsheet (copy-ready)

CoT – beslisvraag (kopen vs. leasen)

  1. “Noem subvragen.”
  2. “Beantwoord per deelvraag in tabel (formules/parameters expliciet).”
  3. “Synthese in 1 tabel + 6 bullets: kosten, fiscaliteit, kasstroom, flexibiliteit, risico’s, randvoorwaarden.”

ToT – nieuw adviesconcept

  1. “3–5 scenario’s.”
  2. “Evalueer: aantrekkelijkheid/haalbaarheid/risico.”
  3. “Snoei & heroverweeg.”
  4. “Werk beste route uit tot 1-pagina implementatie.”

Samenvatting

Met Chain-of-Thought maak je complexe besluiten controleerbaar en herhaalbaar. Met Tree-of-Thoughts voorkom je tunnelvisie via parallelle denkroutes en gefaseerde keuzes. Combineer beide technieken met strakke governance: datakaders, bronbeleid, review en archivering. Zo verhoog je efficiëntie, kwaliteit en risicobeheersing—en landt elk AI-inzicht als concrete actie in je klantdossier.

Plan een demo van het AI-First Platform voor accountancy.

geavanceerde prompttechnieken; chain of thought; tree of thoughts; AI onderzoeksassistent; besluitvorming accountancy; risicobeheersing; governance en compliance; AI4 Accountancy