Automatiseer de fiscale positie met AI4 Accountancy: rechtsvormdetectie, VPB/IB-logica, latenties, deelnemingsvrijstelling en deadlines. Minder risico, sneller samenstellen.

Inleiding

De fiscale positie is het meest risicovolle deel van je jaarrekening. Een fout hier betekent geen kleine correctie maar naheffing, boete of discussie met de Belastingdienst. Tegelijk werkt elke rechtsvorm anders. De Fiscale Positie-module van AI4 Accountancy past zich daarom aan de rechtsvorm aan en voert alleen de relevante controles uit. Je krijgt concrete signalen, berekeningen en tekstvoorstellen voor dossier en jaarrekening — conform COS 4410 — terwijl jij je focust op interpretatie en advies.

TL;DR — wat levert het je op?

  • Automatische rechtsvormdetectie (BV/NV, eenmanszaak, VOF/maatschap) en alleen passende checks.
  • BV/NV: VPB-berekening, latente belastingen, deelnemingsvrijstelling, innovatiebox, transfer pricing, aangiftedeadlines.
  • EZ/VOF: FOR-afbouw (geen nieuwe dotatie), HIR, stakingswinst, zelfstandigenaftrek, MKB-winstvrijstelling, winstverdeling.
  • Cross-module validaties met schulden, MVA/IVA, FVA, omzet en btw.
  • Output: signaallijst (prioriteit), berekeningen, journaalposten en jaarrekening-toelichting.

Automatische rechtsvormdetectie

De module herkent de rechtsvorm via:

  • Grootboekpatronen: kapitaal/agio en VPB-rekeningen (BV), privé- en kapitaalrekeningen (EZ/VOF), meerdere kapitaalrekeningen (maatschap/VOF).
  • Balansposten: latenties, dividend, deelnemingen.
  • Metadata: ingestelde entiteitstype in je administratie.
    Daarna krijg je alleen de checks die passen bij die rechtsvorm.

BV/NV: vennootschapsbelasting en latenties

1) VPB-berekening (commercieel → fiscaal)

  • Reconcile commercieel resultaat naar fiscale winst (bij-/afboekingen).
  • Toets tariefschijven en vrijstellingen (actuele regelgeving).
  • Signaal bij afwijkingen in tarief, grondslag of tijdigheid.

2) Latente belastingen (tijdelijke verschillen)

  • Bronnen: afschrijving MVA/IVA, voorzieningen, herwaarderingen, overige timingverschillen.
  • Per bron: verschil × tarief = latente vordering/verplichting.
  • Journaalvoorstel met specificatie per bron en toelichtingstekst.

3) Compensabele verliezen

  • Overzicht per jaar; vervaldata en benutting.
  • Realiteitscheck latente vorderingen op basis van winstverwachting.

4) Deelnemingsvrijstelling

  • Check belangpercentage en motieftoets; signalen bij twijfelgevallen (5–10%).
  • Waarschuwing: waardedalingen op kwalificerende deelnemingen niet via resultaat boeken.

5) Innovatiebox

  • Voorwaarden: WBSO-basis, nexus-ratio, kwalificerende IP-opbrengsten, juiste toerekening.
  • Signaal bij onvolledige documentatie of onjuiste toepassing.

6) Transfer pricing (concernrelaties)

  • Zakelijke prijzen voor goederen, diensten, financiering en IP.
  • Documentatieplicht aanwezig? Afwijking >±10% t.o.v. markt → review.

Eenmanszaak, VOF, maatschap: inkomstenbelasting-logica

1) Geen latenties, wel fiscale reserves

  • FOR-afbouw: module blokkeert nieuwe dotaties; ondersteunt afbouw/ombouw.
  • Herinvesteringsreserve (HIR): vorming, 3-jaarstermijn, afboeking op nieuw activum.
  • Stakingswinst: spreiding en jaarlijkse vrijvalcontrole.

2) Aftrekken en vrijstellingen

  • Zelfstandigenaftrek: urencriterium, inkomensgrenzen; signaal bij ontbrekende urenregistratie.
  • MKB-winstvrijstelling: juiste grondslag (na andere aftrekken), correct percentage.
  • Privé vs. zakelijk: detectie van niet-aftrekbare posten (boodschappen, privé-kleding, IB, lijfrente) en voorgestelde correcties.

3) Winstverdeling VOF/maatschap

  • OCR op overeenkomst → verdeelregels per vennoot.
  • Boekhouding = contract? Afwijking → gericht signaal.

Cross-module validaties (fouten eruit, consistentie erin)

  • Rente ↔ schuldenmodule: aftrekbaarheid en zakelijkheid.
  • Deelneming ↔ FVA: boekwaarde, resultaat en vrijstelling in lijn.
  • Afschrijvingen ↔ MVA/IVA: tijdelijke verschillen en latenties.
  • Omzet/btw: correcties met btw-impact worden gelinkt.
  • Dividend/Eigen vermogen: uitkeringstoets vs. fiscale verwerking.

Tijdigheid & procescompliance

  • Aangiftedeadlines (indienen/uitstel).
  • Betalingen/boetes/rente: detectie en duiding.
  • Suppleties/correcties: wanneer verplicht, met dossiertekst.
  • Documentatie: verplichte onderbouwing voor innovatiebox, TP, deelnemingen — aanwezig en actueel?

Voorbeelden (realistisch en toetsend)

A) BV met latenties, deelneming en innovatie

  • Commercieel resultaat: €620k; fiscale bijtellingen €40k, aftrekken €25k → fiscale winst €635k.
  • Latenties: | MVA versneld afschrijven → tijdverschil €180k | Voorziening deels niet aftrekbaar €50k.
    • Netto latente verplichting = (180k − 50k) × VPB-tarief → journaal + specificatie per bron.
  • Deelneming 15%: resultaat deelneming €95k → vrijgesteld; check motief/kwalificatie OK.
  • Innovatie-inkomsten aanwezig; nexus-ratio en WBSO-bewijs lagen in dossier → pass.
    Output: VPB-berekening, latentiesheet, jaarrekeningtekst “Belastingen” en signaallijst = geen criticals.

B) Eenmanszaak met HIR en aftrekken

  • Verkoop bus met boekwinst €18k → HIR gevormd in jaar 1.
  • Jaar 3: aanschaf nieuwe bus; HIR moet worden afgeboekt. Niet gebeurd → critical.
  • Urencriterium ontbreekt; zelfstandigenaftrek niet toepassen → warning met bewijsverzoek.
    Output: boekingsvoorstel HIR-afboeking, aangepaste IB-grondslag, toelichting in dossier.

Journaalvoorbeelden (BV)

Latente belastingverplichting (tijdelijk verschil)

Debet  Belastinglast huidig jaar           €X
Credit Latente belastingverplichting       €X
Oms: Tijdelijke verschillen MVA/voorzieningen

Latente belastingvordering (verlies/afschr. hoger fiscaal)

Debet  Latente belastingvordering          €Y
Credit Belastingopbrengst huidig jaar      €Y
Oms: Verwachte verrekening toekomstige winst

KPI’s voor fiscale besturing

  • Effectieve belastingdruk (%) en delta t.o.v. vorig jaar.
  • Latente balans: samenstelling (vordering/verplichting) en trend.
  • Benutte/vervallende verliezen (bedrag en tijdslijn).
  • Aantal criticals (FOR-dotatie, HIR-deadline, TP-documentatie).
  • Tijdigheid: status aangifte/betalingen.

Implementatie in 4 stappen

  1. Synchroniseer administratie en entiteitstype.
  2. Start analyse (rechtsvormspecifiek): VPB/IB, latenties/reserves, vrijstellingen.
  3. Review signalen: boek voorstellen, voeg bewijs toe, update toelichting.
  4. Publiceer dossier: berekeningen, signaallijst, KPI’s en jaarrekeningteksten.

Samenvatting

Fiscale zekerheid vraagt om rechtsvormspecifieke checks, actuele regelgeving en sluitende onderbouwing. Met AI4 Accountancy automatiseer je VPB/IB-logica, latenties, vrijstellingen en deadlines — met cross-checks naar andere posten. Resultaat: minder risico, sneller samenstellen en sterkere advisering richting je klant.

Plan een demo van het AI-First Platform voor accountancy.

fiscale positie, vennootschapsbelasting, inkomstenbelasting, latente belasting, deelnemingsvrijstelling, innovatiebox, transfer pricing, FOR afbouw, herinvesteringsreserve, zelfstandigenaftrek, MKB-winstvrijstelling, winstverdeling VOF, COS 4410, audittrail, AI4 Accountancy, compliance, risicobeheersing, efficiëntie